Rubens, Van Dyck en Jordaens - de Vlaamse barok

6-4 - 28-9 2014
http://www.rijksmuseumtwenthe.nl/

Rijksmuseum Twenthe presenteert in samenwerking met Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen de tentoonstelling Rubens, Van Dyck, Jordaens - de Vlaamse barok. Aan de hand van meer dan vijftig schilderijen en enkele tientallen prenten geeft de tentoonstelling inzicht in de betekenis, het functioneren en de impact van de 17e-eeuwse kunst zoals ze in Vlaanderen werd geproduceerd. Het merendeel van deze meesterwerken is nooit eerder in Nederland te zien geweest. De tentoonstelling Rubens, Van Dyck, Jordaens - de Vlaamse barok toont de Vlaamse barok in de volle breedte.

Wie ‘barok' zegt krijgt visioenen van welgevormde nimfen, heroïsche Christusfiguren en mythologische goden met dramatisch wapperende haren. Groot, imposant, zinnelijk: dat is waar wij aan denken bij Vlaamse kunst uit de 17e eeuw. Een groter contrast met de sobere kerkinterieurs van Saenredam en de van symboliek geladen genrestukken van Jan Steen uit de reformatorische Noordelijke Nederlanden lijkt niet mogelijk. Maar klopt dit beeld eigenlijk wel? Is er werkelijk zo'n groot verschil tussen Noord en Zuid? Rijksmuseum Twenthe werpt nieuw licht op de overeenkomsten en verschillen tussen de Hollanders en onze zuiderburen aan de hand van vijf thema's: religie, mythologie, portretten, landschappen en stillevens.

De clichés rondom de Vlaamse barok bestaan niet zonder reden: juist de imposante meesterwerken van Peter Paul Rubens (1577-1640) voldoen aan alle heersende opvattingen over wat de Vlaamse barok kenmerkt. Zijn overtuigende, dynamische en emotionele schilderstijl is precies wat de contrareformatie nodig had om de afgedwaalde schapen op het rechte pad te leiden na de verwoestingen van de Beeldenstorm. De vernuftig uitgedachte beeldprogramma’s met mythologische of allegorische thema’s en indrukwekkende portretten moesten op hun beurt het gezag van de adel herbevestigen. Met zijn krachtige, energieke en theatrale taferelen komt Rubens als geen ander tegemoet aan de wensen van dit soort opdrachtgevers. Zijn leerling Antoon van Dyck (1599-1641) en zijn tijdgenoot Jacob Jordaens (1593-1678) deden niet voor hem onder. Geen wonder dat deze drie schilders toonaangevend werden en nog altijd hun stempel drukken op onze voorstelling van de Vlaamse barok. De tentoonstelling in Rijksmuseum Twenthe geeft een uniek beeld van de volle breedte van de Vlaamse barok door de meesterwerken van Rubens, Van Dyck en Jordaens in samenhang te tonen met schilderijen en prenten van tijdgenoten die gemaakt werden voor een nieuwe markt: de welgestelde burgers van Antwerpen.